دست شیطان -عزیزالله نهفته

خیرو روی گرد و خاکی که روی یگانه شیشه ء اتاق را پوشیده بود، نقش یک دست را کشید و بعد در حالی که به برادرزاده و پسرش می دید به سایه اش گفت:
"دردم درد دیدن این هاست. حسینی و حسنی را می گویم. پدر حسنی در جهاد مرد. مادرش رفت ایران عروسی کرد. حالا من مانده ام و او. کاش دستش می بود. حسینی بهترین قالین باف بود و اما حالا چه به درد می خورد. حسنی با آن ذهن جن زده اش، شده بار دوش من. از کابل که آمدیم، فکر می کردیم در وطن چیزی باشه. حالا به خود می گویم چرا آمدم، کابل مین نداشت."

سایه از کنار دریچه رفت و در سایهء دیوار گم شد. خیرو روی تشک کنه یی نشست و به پیالهء چایی که مادر حسینی برایش آورده بود، خیره ماند.

در بیرون حسنی نقش دستی را که روی خاک های حویلی کشیده بود، خط خط می کرد. سایه اش انگار یک تنهء گرد وسنگی بود که روی حویلی تکان تکان می خورد. حسنی به سایه اش گفت:
"تاریکی بود. همین که ماما خیرو چراخ دستیش را روشن کرد، دست بریده یی را که یک ترموز را محکم گرفته بود، دیدم. بلای که در خانه همسایهء ما پیدا شده ، یک دست ندارد. می گویند که همو دست بچه های جوان را می کند و برای خود می گیرد. بعد، این دست را در جای دور می اندازد و به سراغ دست دیگری می رود.
ماما خیرو می گوید که در بمباران طیاره ها دست کدام کس بریده شده. ماما خیرو ، نمی تواند بسیار چیز هارا ببیند. من با چشم های خود دیدم گه چگونه بلا دست زن گدا را برید. زن را گرفته بودند، شش ، هفت بلا، یکی که خود را مثل کوچی ها ساخته و دستار سیاه پوشیده بود، ساطور بزرگش را بالا برد و بعد به سر دست زن پایین آورد. همه از بلا ها می ترسیدند. من فرار کردم، یکی که نمی دانم بلا بود یا از بچه های اسپندی، دست را در یک تار بسته دور سرش چرخ می داد و می خواند : 
ملا دست دزده بریده 
ملا کس دزده دریده 
می خواستم ببینم با دست زن گدا چی می کنند، اما ماما خیرو دستم را گرفت و بردم خانه. "

سایه انگار دلتنگ شده باشد، آهسته از جا برخاست و رفت سوی دروازه ء حویلی که در کنار آن حسنی به سایه اش که کنار دروازه افتاده بود ، چشم دوخته بود. حسنی به سایه اش می گفت: 
" قالین می بافتم . خلیفه بخشی برایم یک بایسکل بخشش داد. می گفت حسنی بهترین قالین باف است. اما حالا با این دست بریده چکنم؟ حسینی در بین مین زار دوید ، گفتم ندو ندو ، دوید. حالا او هم شده بی دست، درست مثل من. حسینی می گوید بیا برویم کابل، دست خود را از شیطان پس بگیریم. اول ها خنده ام می گرفت، حالا فکر می کنم حسینی حق به جانب است. شیطان دست مارا بریده، می رویم پیشش، دستش را می گیریم و تا دست های ما را جور نکند، رهایش نمی کنم. یا هو..."

دو سایه به هم نزدیک می شوند. هر دوسایه دست های راست شان را که از بند و آرنج بریده شده ، تکان می دهند.
خیرو دوباره کنار دریچه می آید. سایه اش این بار بزرگتر و سنگین تر حرکت می کند. سایه به خیرو می گوید: 
" دیگر نمی شد در کابل زندگی کرد. طالبان، ازهمه پول می خواستند، می گفتند ده میل سلاح داشتی، سلاح هارا بده، می گفتیم سلاح نداریم ، می گفتند پول بده، قیمت ده میل سلاح ره. حسنی می رفت بیرون ، می ترسیدم که به نام دزد دستش را ببرند. زنده گی شده بود ، مصیبت . رفتیم قریه. از چه راه هایی. همه ماین، همه جا کمین طالبان، همه جا خطر دزد. در یک موتر داینا کوچ وبار را انداختیم و رفتیم. مادر حسینی وقتی دست بریده حسینی را می دید، می زد به سرو رویش . با صد عذر و زاری نمی شد آرامش کرد. شب و روز می رفتیم. هر بار که می دیدیم یا خبر می شدیم که طالبان در راه اند راه را چپ می کردیم. سفر نبود، درد سر بود. "

خیرو چیزی نگفت. سایه دوباره تکان خورد و در سایهء دیوار محو شد. در برون حسنی و حسینی هنوز هم با سایه های شان، کنار دروازه ایستاده بودند. حسنی نمی دانست با سایه اش حرف می زند یا حسینی. می گفت: 


" موتر می رفت. همه روز را خواب بودم. جاده سنگلاخی بود. تشنه بودم. آب نبود. خاک بود و موتر می رفت. بعدتر دانستم که بلا ، راه را بسته و ما از راه دیگر رفتیم. ماما خیرو می گفت که از راه دور می رویم تا روی بلا را نبینیم. شب در راه ماندیم. ماما خیرو می ترسید. همه می ترسیدن. من هم می ترسیدم. می ترسیدم که بلا یک باره از دستم بگیرد. بلا نزدیک شد. جیغ زدم. ماما خیرو دستم را گرفت، بلا گم شد. بعد حسینی را دیدم . دستش را بلا بریده بود. بلا دورش چرخ می زد . بوبوی حسینی که می دید. فریاد می زد. با جیغ و فریاد همو بود که بلا می ترسید و می رفت. ورنه شاید دست مرا هم می برد. " 

مادر حسینی سرش را با چادر سبزش پوشاند و بر تشک کنار خیرو نشست. سایه نداشت یا خیرو فکر کرد که سایه ندارد. مادر حسینی به سایه یی که محو و ناپیدا در کنارش افتاده بود، دید و زیر زبان گفت: " در کابل طالب ها دست حسینی رابریدند. هیچ کس نمیدانست چرا ؟ حسینی و دزدی؟ به نام دزدی بریدند. همه می دانستند که حسینی بچه ء خوبی است. از کار که می آمد یک سر می رفت نزد آقا معلم و از او ریاضی و هندسه یاد می گرفت . آقا معلم درخانه اش مکتب ساخته بود، دخترها و بچه ها می رفتند چیزی یاد بگیرند. طالبان از همان جا بردنش . ده دستش کتاب بود. دستش را بریدند که دزدی کرده است! دست راستش را... نامرد ها!"

دیگر اتاق تاریک تر از آن شده بود که سایه یی در آن دیده شود.اتاق آهسته آهسته در تاریکی شام یک رنگ می شد. اما در بیرون، در کنار دروازه، سایه های محو حسنی و حسینی هنوز هم تکان می خوردند. حسنی به سایه اش که دیگر با سایهء حسینی آمیخته بود گفت: 
"حسینی رنگی به رخ نداشت. صدایش به زوزهء باد می ماند. دستش را با پارچه سفیدی بسته بودند. گلچهره گریه می کرد . بوبوی حسینی گریه می کرد. نمی دانستم که چکنم؟ یک بار دلم شد بروم به حویلی همسایه و بلا را ببرم سر گوچه و درپیش همه دستش را ببرم، اما در خود لرزیدم . در دستم درد احساس کردم. دستم را ماما خیرو محکم گرفت و درد را از آن فرار داد. حسینی وفتی ولیبال می کرد، مرا می گفت که توپ های بیرون رفته را بیارم. توپ هارا که می آوردم. بلا را می دیدم که به ما می بیند. بلا همیشه ریش سیاه و دستار سیاه و چشمهای سیاه داشت. وقتی می گفتم ، بلا آمد ، همه می دویدند و خود را درخانه هایشان پنهان می کردند. من هم می گریختم. حسینی هم. "

خیرو دیگر باسایه اش حرف نمی زد. دیگر در زیر پایش سایه یی نبود که تکان بخورد. حرف های خیرو از سینه اش به زبانش را راه باز می کردند و در اتاق که دیگر در سیاهی شام رنگ می باخت، می پیچید:" حسینی و حسنی با هم دو سال تفاوت ندارند، اما حسنی را جن زده. جن در حیاط همسایه پیدا شده بود. حالا او درهر جا و هر چیز کار جن را می بیند. می گفت که بلا دست حسینی را برده . اگر بریم به بلا بگویم دستش را پس می دهد. شبها می ترسد . فکر میکند بلا دستش را می برد . وقتی دستش را محکم می گیرم ، آرام می شود . یک روز طالبان حسینی را گرفتند که چرا وقت نماز ولیبال می کنی. حسنی آمد و گفت بلا حسینی را برد. دستش را می برد. رنگ از رخ ما پرید. رفتیم به گوچه . حسینی با توپ پاره اش نشسته بود و گریه می کرد. گفتیم برو خوب شد. خوب شد که دستش را نبریدند. اما روزش رسید که دستش را بریدند."

در حویلی هم دیگر سایه یی نبود. حسینی و حسنی برگشتند به طرف اتاق. حسینی به یاد روزی افتاد که آن حادثه برایش افتاده بود: " در حویلی همسایه بود. بلند و سیاه چهره. شاید دو آدم هم برابرش نشوند. وقتی دهن باز می کرد، می توانست آدم را از منزل دوم بخورد. همین که دیدمش، سراپا وحشت زده فریاد زدم. اما صدایم را کسی نشنید. نزدیک آمد. تمام بدنم از ترس می لرزید. ریشش سیاه و رگ های سفید در خود داشت. وقتی نزدیک شد، از دهن بزرگش ماری به طرفم آمد. بعد دیدم که یک دست نداشت. دستش را از ساعد بریده بودند. با دست دیگرش دشتم را محکم گرفت. می خواست دستم را ببرد و برای خودش بگیرد. دوباره فریاد زدم. دستم را رها کرد و من در میان سیاهیی که تا چند روز از چشمانم نرفت افتادم."

حسینی مکثی کرد و باز به یاد روز دیگری افتاد: " بلا رفته بود در زمین . نمی دانستم. بچه هایی که می دانستند ، می گفتند نرو نرو، آوازشان به گوشم نمی رسید. سنگ پیش پایم آمد. افتادم. می دانستم که بلا دستم را خواهد برد. می خواستم دستم را میان رانهایم پنهان کنم. اما دستم در اختیارم نبود. دستم یک گز پیشتر از من به روی خاک ها افتاد. بلا از زیر زمین به تندی برخاست. ندانستم چگونه، اما با صدای بلندی دستم را از آرنج برید. دیگر نفهمیدم.وقتی به خود آمدم دستم نبود. حالا تصمیم دارم با حسینی بروم به خانهء همسایه که بلا در آن جا خانه کرده است. به هر زوری که باشد دستم را از پیشش می گیرم."

حسنی چشمانش را بست و در حالی که به حرف های درونش گوش می داد ، به دروازهء اتاق تکیه داد: 
" وقتی ولیبال می کردم ، بلا نبود. دستم را هم کسی نمی خواست ببرد. اما حسنی درست می گفت. بلا همیشه بود. همین که من غافل شدم ، دستم را برید. حالا بی دست چگونه دار قالین را راه بیندازم ؟ حالا چگونه قالین ببافم؟ بلا کارش را کرد. حالا خلیفه بخشی مرا بهترین قالین باف خود نمی داند. من باید دستم را از پیش بلا پس بگیرم."

اما در اتاق، خیرو همچنان به صدایی گوش می داد که از سینه اش روی لبانش جاری می شد:
" صدازدیم که ماین است. نشنید. سر ماینها، می دوید. نمی شد که تنها رهایش کنیم. از عقبش رفتیم. شاید از ما ترسید یا فکر کرد که همو بلا در پشتش است. تند تر دوید. سنگی در پیش پایش آمد. خورد به روی و دستش درست سر ماین آمد. داکتر ها دستش را قطع کردند. حالا شده مانند حسینی، حسینی مانند او. هر دو می روند به شهرتا دست شیطان را ببرند. "

ابرهای سفید کجا رفتند؟- عزیزالله نهفته

ابرها در پیش چشمانت در حرکت اند. به یاد داری که چگونه ابرهارا پله بسازی و ازآن ها بروی بالا. 
رفته بودی روستا و این را بی بی که تمام روستا می گفت "مادر جان" درجانش حلول کرده است، برایت یاد داده بود. گفته بود: بر آخرین شاخهء بلند ناجو که رسیدی، اولین پاره ابر را محکم بگیر و بعد آن گونه که زواله را هموار می کنند، ابر را مانند پله ، هموار کن. از پلهء اول که بالا رفتی، دیگر پله ها خود به خود مسیر را می سازند. آن وقت می رسی به آن جا که خواسته یی و زمین مثل سیبی به نظرت می آید که تازه رسیده باشد." 

ابرها پیش چشمانت در حرکت اند.

کسی چوتی ات را باز می کند. انگار بی بی است. می گویی : " بی بی جان، بگذار بروم بالا... حالا نه، بعد که برگشتم، چوتی ام را باز کن."

ابرها پیش چشمانت در حرکت اند.

بی بی یک پاره ابر را می گذارد روی پیشانیت . ابر سرد و سفید است- مثل برف. اما تو احساس گرما می کنی. می گویی: " بی بی، می روم بالا و از آنجا برف می گیرم و می خورم. تشنه هستم. زبانم داغ آمده. زبانم را بیرون می کشم و می گذارم پاغنده های بزرگ برف، رقص رقصان بیایند و بنشینند روی زبانم." 

ابرها پیش چشمانت در حرکت اند. و آن کسی که مثل بی بی است، با آواز خفه یی می گوید: " کاش روستا نمی رفت. نمی دانم تب دارد یا جنهای بی بی رفته در جانش؟"

ابرها پیش چشمانت در حرکت اند. 
بی بی را می بینی بر تشک رو به رویت نشسته است. به نظرت می آید که گربهء بزرگی روبه رویت نشسته و جرعه جرعه چای سبز می نوشد. خنده ات می گیرد. صدای تک تک تسبیح بی بی را می شنوی . زن همسایه را می بینی که با پیر دختری می آید و درست در مقابل بی بی زانو می زند. زن همسایه را می شناسی. اما آن پیر دختر را هرگز ندیده ای. زن همسایه می گوید: " بی بی جان، این دختر یازنه ام است. همو که نامزدش گم شده است. آمده که از مادر جان بپرسی در کجاست؟ زنده است؟ مرده است؟ میآید؟ نمیآید؟" 

می بینی که بی بی تسبیحیش را تندتر می گرداند. زیر چشم چپش چند چین بزرگ پیدا می شوند و چشمش نیمه بسته می شود. اما تو می دانی که بی بی از همان درز کوچک همه چیز را می بیند. می شنوی که بی بی می گوید: " شیرین جان، ببین مادرجان... هفته ء پیش آمده بود. نمی آید . گرمی هم شده. صبح یا شام می بود باز یک چیزی . حالا نمی آید." 

می بینی که زن همسایه چیزی را زیر تشک پنهان می کند. بی بی تسبیحیش را روی تشک، درست جایی که زن همسایه چیزی را پنهان کرده می گذارد و می کوید: " خب حالا که زحمت کشیدی، تا این جا آمدی، یک بار کوشش می کنم." می بینی که بی بی آهسته آهسته سرخ و کبود می شود. تکان می خورد و بعد سراپا می لرزد.

یک بار فکرمی کنی که زمین می لرزد، اما بعد متوجه می شوی که این تنها بی بی است که می لرزد. انگار دو نفر از دو سو او را می لرزانند. ترس آهسته آهسته از پاهایت به طرف بالا می رود.آواز نفس های بی بی را می شنوی که تغییر می کنند. ترس مانند جریان تندی به سرعت در تمام وجودت درحرکت می شود و بعد باسنگینیی تمام روی سینه ات فشار می آورد.

از کناره های دهن بی بی آب لزجی پایین می آید. می شنوی که بی بی می گوید: " برو دخترم، آرام می شوی. خوشبخت می شوی. تاسال دیگر اگر دستت را حنا نکردند، بیا در ستم تف کن. برو آرام شوی که خبر مادر را گرفتی. برو مادر صدقه ات شود. مسافرت زنده است. زندانی است. زود رها می شود. ..." 

آواز بی بی دو رگه و عجیب به گوشت می آید. ترس که روی سینه ات جمبر زده است، یک باره مانند خنجری به سینه ات فرو می رود. چیغ کوتاهی می زنی و از هوش می روی.

ابرها پیش چشمانت در حرکت اند. کسی که مثل بی بی است. موهایت را شانه میزند. باز می شنوی : " خدا می داند بی بی به او چه گفته. از روزی که برگشته است، هذیان می گوید."

گپ های بی بی در گوشت طنین می اندازد. : " دخترکم، وقتی من هم مثل تو خرد بودم، یک روز "مادر جان" آمد. مرا آسمان برد. در حویلی ما یک درخت بزرگ ناجو بود. "مادرجان" از همان درخت آمده بود پایین. آمده بود به دیدن من . نماز می خواندم. درهمان خوردی، چادر نماز ننه ام را می گرفتم و نیمش را زیر پایم می افگندم و نیمش را روی سرم مثل چادر می گرفتم. "مادر جان" که آمد، چادر را تا کرد و گذاشت روی تاقچه. بعد، مرا باخود برد به طرف درخت. از درخت رفتیم بالا. ابر ها در پیش چشمان ما درحرکت بودند. "مادرجان" ابر را همان گونه که زواله را هموار می کنند، هموار کرد و روی آن پا گذاشت. من هم پا روی ابر گذاشتم . رفتیم بالا و بالا تر. آز آن بالا زمین مثل سیب تازهء رسیده یی معلوم می شد."

ابرها پیش چشمانت در حرکت اند. چشم می گشایی. انگار بادی وزیده باشد. همه ابر ها ازپیش چشمت رفته اند. مادرت را می شناسی که پارچه ء سفید کتان را از پیشانیت بر می دارد. می پرسی : " ابرهای سفید کجارفتند؟" 
مادر چیزی نمی گوید، تنها پیشانی داغت را می بوسد. و تو در آغوشش آرام می گیری. چشم هایت را می بندی. جهان کم کم رنگ می بازد، دگرگون می شود. تو از این جهان می روی. به جهان رویا ها می روی. و در آن جا، در جهان رویاها، ابرهای سپید خودت را جست وجو می کنی.